نسخه آزمایشی
معرفی رشته های پژوهشی - علوم و فنون هسته ای
تاریخ ثبت :1404/04/23علوم و فنون هسته‌ای یکی از رشته‌های تخصصی علوم پایه و مهندسی است که به مطالعه، طراحی و کار با مواد، فناوری‌های نوین در حوزه انرژی می‌پردازد. این رشته ترکیبی از دانش فیزیک هسته‌ای، شیمی هسته‌ای، مهندسی برق، مهندسی مکانیک است و کاربردهای متنوعی در حوزه تولید انرژی، پزشکی، صنایع و کشاورزی دارد.
هدف اصلی این رشته، تربیت متخصصانی است که بتوانند در زمینه‌های مختلفی که کشور به آن نیاز دارد، فعالیت کنند.
مباحث اصلی در رشته علوم و فنون هسته‌ای
فیزیک هسته‌ای پایه:
ساختار هسته
ذرات بنیادی (پروتون، نوترون، الکترون)
واکنش‌های هسته‌ای نظیر شکافت و همجوشی
تکنولوژی رآکتور هسته‌ای:
آشنایی با انواع رآکتورها نظیر راکتور آب جوشان، آب تحت فشار و رآکتورهای همجوشی و …
اصول کار و کنترل رآکتور
انتقال حرارت و هیدرولیک در رآکتور
تشعشعات و اثرات بیولوژیکی آن‌ها:
آشنایی با انواع تشعشعات (آلفا، بتا، گاما، نوترونی)
واحد اندازه‌گیری دز: گری (Gy)، سیورت (Sv)
اثرات تشعشعات بر سلول‌های بدن و DNA
ایمنی هسته‌ای و حفاظت در برابر تشعشع
کاربردهای پزشکی و صنعتی:
رادیو داروها
تصویربرداری هسته‌ای (مانند SPECT، PET)
درمان سرطان با رادیوتراپی
استفاده از رادیوایزوتوپ‌ها در صنعت مانند آزمون های غیرمخرب
مدیریت پسماندهای هسته‌ای:
دسته‌بندی پسماندهای هسته‌ای
روش‌های دفن ایمن
بازفرآوری سوخت هسته‌ای
قوانین بین‌المللی و اخلاق در استفاده از انرژی هسته‌ای:
مقررات IAEA (آژانس بین‌المللی انرژی اتمی)
توافق‌نامه‌های بین‌المللی (مثل NPT – منع گسترش سلاح هسته‌ای)
سطوح تحصیلی در این رشته
کارشناسی: علاقمندان به این رشته می بایست در سطح کارشناسی در رشته های فیزیک و علوم مهندسی تحصیل نمایند.
کارشناسی ارشد و دکتری: با عناوین "فیزیک هسته ای" و “مهندسی هسته‌ای” با گرایش های مختلف در دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه صنعتی اصفهان و … وجود دارد.
مهارت‌ها و درس‌های کلیدی:
فیزیک هسته‌ای، اتمی و مکانیک کوانتومی
الکترونیک هسته‌ای و آشکارسازی پرتو
طراحی و عملکرد راکتورهای هسته‌ای
حفاظت پرتویی و ایمنی
آینده شغلی و بازار کار
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در این حوزه‌ها مشغول شوند:
نیروگاه‌های هسته‌ای
سازمان انرژی اتمی
بیمارستان‌ها (واحد پزشکی هسته‌ای)
مراکز آموزشی، پژوهشی و آزمایشگاهی
شرکت‌های صنعتی و غذایی
شرکت های دارویی
سازمان‌های محیط زیست و ایمنی در برابر پرتو
دبیرستان های انرژی اتمی ایران با توجه به رسالتی که در حوزه تربیت متخصصین و آینده سازان ایران اسلامی به عهده دارند، آشنایی با این رشته را در لیست رشته های پژوهشی خود قرار داده اند و در سال های اخیر دانش آموزان توانسته اند به افتخارات زیادی در این رشته در مسابقات، رویدادها و کنفرانس های منطقه ای و بین المللی دست یابند.